Door: Kesty van Ree.

Vraag jij je weleens af waarom je er vóóraf soms zo tegen opziet, maar je je ná het sporten altijd zo lekker voelt? Het antwoord op de eerste vraag schuilt in je reptielenbrein en dat op de tweede vraag in endorfine. Nummer 3 in de reeks van blogs over de ‘gelukshormonen’ * gaat over endorfine. Eerder schreef ik al over serotonine (de blijmaker) en dopamine (de beloner).

Endorfine (de pijnstiller)

Endorfine is een neurotransmitter die het lichaam zelf kan aanmaken en die wetenschappers scharen onder de groep van neuropeptiden. In de hersenen zijn de hypofyse en hypothalamus verantwoordelijk voor het aanmaken van endorfine, dat in totaal in 3 verschillende soorten voorkomt. Deze verschillende soorten endorfinen hebben in het lichaam en de hersenen allemaal een eigen functie. Zo zijn ze betrokken bij onder andere stressmanagement, gevoelens van geluk of euforie, verslaving, klinische depressie en pijnonderdrukking.

Leuk om te weten: de term ‘endorfine’ is een samenvoeging van de woorden ‘endogeen’ (betekenis: van binnen uit ontstaand) en ‘morfine’ (de bekende pijnstillende stof die uit opium wordt bereid). Dit geeft aan dat endorfine een natuurlijke pijnonderdrukker is die door de hersenen wordt aangemaakt.

Wat is de functie van endorfine?

Endorfine helpt ons om in moeilijke of extreme situaties te overleven. Denk bijvoorbeeld aan een ongeval, waar je de pijn in eerste instantie niet voelt door het effect van endorfine. Of aan je euforische toestand na een ritje in de achtbaan. Je brein associeert dit met gevaar en compenseert dit met een flinke boost endorfine.

Bij het pijnverlichtende en stemmingsverbeterende effect van endorfine zijn ook andere neurotransmitters zoals dopamine, serotonine, oxytocine, (nor)adrenaline en fenethylamine betrokken.

Naast pijnregulering en stemmingsverbetering wordt endorfine bijvoorbeeld ook geassocieerd met onder meer het verbeteren van je slaap, het reguleren van je hongergevoel, het verlagen van je stressniveau en het versterken van je immuunsysteem. Er is echter nog veel wetenschappelijk onderzoek nodig om een duidelijk beeld te krijgen over de precieze rol van endorfine.

Endorfine aanmaken: hoe doe je dat?

Endorfine wordt door het brein aangemaakt vanuit precursors (voorlopersstofjes) zoals l-tyrosine en l-methionine. Deze stofjes komen onder meer voor in voedingsmiddelen als eieren, avocado, kip, noten, kalkoen, rundvlees, vis, schaaldieren, sojabonen, pinda’s, pompoenpitten en limabonen.

Hoe weet je of je een tekort aan endorfine hebt?

Wanneer je brein een tijdje minder dan gemiddeld endorfine aanmaakt, kun je de symptomen hiervan merken. Je wordt dan bijvoorbeeld knorrig, neerslachtig of krijgt (meer) last van hersenmist. Ook kun je trek krijgen in chips of chocola (vet en suiker zorgen voor een tijdelijke endorfineboost) en ben je gevoeliger voor verslavingen zoals Netflix-bingewatchen en gamen.

Tips om je endorfineniveau te doen stijgen

Wanneer het lichaam een pijnprikkel aan de hersenen doorgeeft, wordt de aanmaak van endorfine gestimuleerd. Als een soort tegenhanger van het stresshormoon cortisol. Je endorfinelevel gaat omhoog bij inspanning maar dus ook bij ontspanning. Bijvoorbeeld bij de volgende activiteiten:

  • De aanmaak van endorfine verhoogt tijdens beweging om het gevoel van vermoeidheid te verdoven. Daar komt ook de bekende ‘runnershigh’ vandaan. Regelmatig sporten (minimaal een kwartier) geeft dus een endorfineboost.
  • Zorg voor voldoende ontspanning. Activiteiten zoals lachen en mediteren hebben een gunstige invloed op je endorfineniveau.
  • Bij een tekort aan endorfine kun je je somber voelen en krijg je meer trek in vetten en suikers. Alhoewel dit voor een korte endorfineboost zorgt, zijn er gezondere alternatieven. Wist je dat ook pittig eten je endorfine-aanmaak verhoogt?
  • Acupunctuursessie of stevige massage.
  • UV-straling geeft je endorfine-aanmaak een boost en zorgt ook nog eens voor verhoogde aanmaak van vitamine D.

Merk jij wel eens dat je een periode een mogelijk endorfinetekort zou kunnen hebben? En zie jij verband tussen activiteiten die hierboven genoemd staan en het pijnstillende effect van endorfine?

(Bron: Superfoodstore, Charlottelabee).

NB

In deze blog gebruiken we de term ‘gelukshormonen’, omdat die term vaak gebruikt wordt in de praktijk en in de media. Feitelijk gezien zijn hormonen en neurotransmitters 2 verschillende dingen. Het lichaam wordt geregeld door hormonen en neurotransmitters. Hormonen zijn stoffen die signalen overbrengen via klieren in de bloedbaan aan doelcellen of -organen. Neurotransmitters worden via de zenuwen (neuronen) overgedragen aan de doelcellen of -organen.)

Let op

Deze blog is geschreven op basis van informatie die online te vinden is. Ik / wij als Platform zijn geen artsen en willen daarom extra benadrukken dat als jij je niet goed voelt, je altijd eerst een arts dient te raadplegen. Zeker ook bij ernstige depressieve klachten bijvoorbeeld. Denk niet dat gaat wel over als ik mijn blijheidshormoon ga stimuleren. Bij ernstige klachten of symptomen, is het altijd aan te raden eerst met je huisarts of behandeld arts te bespreken hoe je hiermee om moet gaan.