Door: Kesty van Ree.

In de eerste blog over gelukshormonen* heb ik het gehad over serotonine. In deze blog ga ik het hebben over het ‘gelukshormoon’ dopamine.

Dopamine (beloningshormoon)

Dopamine is het hormoon dat ons in staat stelt genot en blijdschap te kunnen ervaren, het komt vrij bij fijne ervaringen. Denk maar eens aan het afwerken van je to-do lijstje, heerlijk eten, seks, of het behalen van je doelen. Het grootste probleem bij dopamine is dat het fijne gevoel ook weer snel wegebt. Maar omdat dopamine ontzettend lekker voelt, willen we zo snel mogelijk een nieuwe boost hebben. Dit is ook de reden dat we aan activiteiten en producten, waarbij we veel dopamine aanmaken, makkelijk verslaafd kunnen raken. Je kunt deze verslavingsgevoeligheid echter ook gebruiken om er iets positiefs van te maken.

Dopamine werkt niet alleen via het zenuwstelsel, maar ook via de bloedbaan. Met enige vertraging bereikt de neurotransmitter zo verder weg gelegen organen. Door deze gevarieerde werking beïnvloedt dopamine verschillende lichamelijke en geestelijke processen. Bijvoorbeeld je motivatie, concentratie, geheugen, motoriek, mobiliteit en algehele geluk en levenslust.

Wat is de praktische functie van dopamine?

Op de achtergrond is je brein continu voor je aan het werk. Zodra je iets doet wat je hersenen kunnen belonen, komt er dopamine vrij en voel je je heel fijn. Denk bijvoorbeeld aan het voldane gevoel na een intensieve sportsessie of dat euforische moment toen je slaagde voor je eindexamen. Het vooruitzicht op dit prettige gevoel geeft je motivatie om dit soort doelen na te streven.

Dopamine wordt door wetenschappers dan ook sterk geassocieerd met motivatie. Een gezonde aanmaak en afgifte van deze neurotransmitter maakt het makkelijker om doelen na te streven. Je brein heeft wel vooral een voorkeur voor dingen die een directe beloning geven. Hierdoor kan het lastiger zijn om jezelf te motiveren voor langetermijndoelen.

Hoe herken je een tekort aan dopamine?

Een verminderde aanmaak van dopamine kan niet alleen een negatieve invloed hebben op je motivatie. Ook andere symptomen worden geassocieerd met een tekort aan deze belangrijke neurotransmitter. Bijvoorbeeld chronische vermoeidheid, trillende handen en een constante trek in suikerrijk junkfood zoals chips en chocola.

Ook worden darmklachten, onrust en een licht gevoel in je hoofd in verband gebracht met een dopaminespiegel uit balans. Deze symptomen kunnen ook voortvloeien uit stress. Als ‘gelukshormoon’ reageert dopamine op stresshormonen zoals cortisol en noradrenaline. Al deze hormonen hebben een grote invloed op je spijsvertering en andere lichamelijke processen.

Dopamine wordt ook geassocieerd met bepaalde aandoeningen zoals ADHD, depressie, burn-out en de ziekte van Parkinson. Hiervoor bestaat medicatie waarmee je de dopaminespiegel in je brein kunt verhogen. Deze moet altijd worden voorgeschreven door een arts of ander medisch specialist.

Tips om je dopaminespiegel te verhogen

Of je nu vermoedt dat je een dopamine tekort hebt of niet; het kan natuurlijk nooit kwaad om te streven naar een goede balans tussen de neurotransmitters in je brein.

Eigenlijk zijn de basisprincipes als gezond eten, voldoende ontspannen, goed slapen en regelmatig bewegen de belangrijkste dingen om je dopaminegehalte mee te ondersteunen.

  • Brainfood zoals kip, zeevruchten, peulvruchten, amandelen, avocado’s en bananen zitten boordevol aminozuren, waaruit je hersenen dopamine kunnen aanmaken.
  • Lach zoveel mogelijk. Lachen maakt allerlei positieve stofjes aan in je hersenen waaronder dopamine.
  • Wees dankbaar. Dankbaar zijn is de manier om je dagelijkse geluksgevoel te vergroten (onderzocht en bewezen). We komen hier later in de themamaand nog op terug!
  • Heb sex. Seksuele aanrakingen stimuleren de aanmaak van dopamine ontzettend. Dus geniet!
  • Beweeg (meer dan) voldoende. Bewegen en sporten dragen zeer bij aan het op peil houden van onze dopaminespiegel. Bewegen verhoogt de calciumwaarde in je bloed, wat ook je aanmaak van dopamine kan verhogen.
  • Eet gezond. Zorg dat je genoeg vitamine C en E binnenkrijgt.
  • Slaap genoeg. Vermoeid zijn heeft een zeer negatief effect op de hoeveelheid dopamine in ons lijf. Uitgerust zijn zorgt dat je meer ontspannen bent en daardoor makkelijker dopamine aanmaakt. Daarnaast verbruik je geen dopamine tijdens het slapen.
  • Dopamine komt ook vrij wanneer we taken afronden en wanneer we onze doelen behalen. Als je je doelen verdeelt in kleine stapjes krijg je elke keer een fijne dopamine boost. Aangezien we dit fijne gevoel graag ervaren, is het makkelijker om door te zetten op de momenten dat je het even moeilijk hebt. Streef dus niet naar afvallen van 20 kg als doel, maar bijvoorbeeld 1 kg per 2 weken. Veel realistischer. Hetzelfde geldt voor schoonmaken van je huis, streef bijvoorbeeld niet naar het in 1 keer schoonmaken van de badkamer als je daar niet genoeg energie voor hebt. Hak het in stukjes; vandaag de wc, morgen de wastafels en de dag daarna de douche.

Hoe zit het met jouw dopamineniveau? Denk je dat hier nog winst te behalen valt voor je?

(Bron: Happyholics.com, Charlottelabee).

NB

In deze blog gebruiken we de term ‘gelukshormonen’, omdat die term vaak gebruikt wordt in de praktijk en in de media. Feitelijk gezien zijn hormonen en neurotransmitters 2 verschillende dingen. Het lichaam wordt geregeld door hormonen en neurotransmitters. Hormonen zijn stoffen die signalen overbrengen via klieren in de bloedbaan aan doelcellen of -organen. Neurotransmitters worden via de zenuwen (neuronen) overgedragen aan de doelcellen of -organen.)

Let op

Deze blog is geschreven op basis van informatie die online te vinden is. Ik / wij als Platform zijn geen artsen en willen daarom extra benadrukken dat als jij je niet goed voelt, je altijd eerst een arts dient te raadplegen. Zeker ook bij ernstige depressieve klachten bijvoorbeeld. Denk niet dat gaat wel over als ik mijn blijheidshormoon ga stimuleren. Bij ernstige klachten of symptomen, is het altijd aan te raden eerst met je huisarts of behandeld arts te bespreken hoe je hiermee om moet gaan.